संस्कृत कक्षा आठवीं चर्तुदश: पाठ: नीतिनवनीतम्

 चर्तुदश: पाठ: 

नीतिनवनीतम्



प्रश्नों के उत्तर संस्कृत में दीजिये:- 

( क) क: वस्तुत: जीवति?

 - यस्मिन जीवति बहवः जन्तव: जीवन्ति  वस्तुत: जीवति |

(ख) कान् सुप्तान् प्रबोधयेत्? 

- विधार्थी, सेवक: , पान्थ:, क्षुधार्तो, भयकर:, भण्डारी प्रतिहारी च एतान्  सप्त सुप्तान्   प्रबोधयेत् |

(ग) के पच्चदुर्लभा:? 

- जननी, जन्मभूमि:, जाह्नवी, जनार्दन: जनकश्च पच्चदुर्लभ: |

( घ) कस्य धु्वाणि नश्यन्ति? 

- य:धु्वाणि परित्यज्य अधु्वाणि निषेवते तस्य धु्वाणि नश्यन्ति|

(ड.) प्रियवाक्यं किमर्थं वक्तव्य? 

- प्रियवाक्यप्रदानेन सर्वे जन्तव: तुष्यन्ति अत: प्रिय वक्तव्यं |

(च) विधार्थिभि: कति दोषा: त्यज्या:?

-कामं, क्रोधं,तथा लोभं,स्वादं,श्रृगार कौतुके अतिनिद्रां, अतिसेवां च विघार्थिभि: त्याज्या:|

2. नीचे लिखे वाक्यों के सामने सही गलत लिखिए:- 

(क) काक: चञ्चवा उदरं पूरयति।  सही

(ख)  अधु्वाणि सेवनीय:। गलत

(ग) पञ्चजकारा: दुर्लभ:।  सही

(घ) विघार्थिना अतिनिद्रा कर्तव्या ।गलत

(ड.) शठं मित्रं मृत्यु कारणं भवति। सही

पाठ का वीडियो देखने के लिए Click Here

संधि कीजिये और नाम लिखिए:- 

(क) काक: + अपि= काकोsपि विसर्ग संधि

(ख) स्व+ उदर: = स्वोदर: गुणस्वरसंधि

(ग) पञ्चम: + च+ एव = पञ्चमश्चैव  विसर्ग संधि


संधि विच्छेद कर प्रकार बताइये:- 

क्षुधार्त: = क्षुधा+ आर्त दीर्घ संधि

तस्मात्तदेव: = तस्मात्+ तत+ एव व्यंजन संधि 

भृत्यश्चोत्तरदायक:=  भृत्य: +च+ उत्तरदायक:  विसर्ग संधि


संस्कृत भाषा में लिखो:- 

(क) उसी का जीवित रहना जीवन है जिसके जीने से बहुत से लोग जीवित रहते हैं|

- यस्य ध्रुवाणि अपि नश्यन्ति अध्रुवं नष्टमेव हि |

(ख) सोए हुए शिशु  को नहीं जगाना चाहिए |

- सुप्तान् शिशु न प्रबोधयेत्|

(ग) मधुर वचन से  सभी प्रसन्न होते हैं |

- प्रियवाक्येन सर्वे तुष्यन्ति|

(घ) उत्तर देने वाला नौकर अच्छा नहीं होता |

- उत्तर दायक: भृत्य: वरं न भवति |

(च) समस्त दुष्ट जनों से सेवित होने पर भी चंदन शीतलता नहीं    त्यागता|

-समस्तै: दुष्टजनै: आसेव्यतोsपि चन्दनं शीतलत्व न मुञ्चति |


      प्रस्तुति 

   प्रतिभा त्रिपाठी बालोद

Post a Comment

0 Comments